Yabani Nane Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Yabani Nane (Mentha Pulegium)

Yabani nane, halk arasında yarpuz olarak da bilinen ve ballıbabagiller ailesine ait, 10-30 cm boylarında çok yıllık dayanıklı bir otsu bitkidir. Botanikte Mentha Pulegium olarak adlandırılan bu bitkinin yarpuz, narpuz, filiskin ve pülüsün gibi çeşitli isimleri bulunmaktadır.

Botanik Özellikleri

Yabani nanenin karakteristik özellikleri şunlardır:

Çiçekleri gruplar halinde ve genellikle lila, mavi ve mor renklerde açar.
Çiçeklenme dönemi Temmuz ve Ağustos aylarıdır.
Tohumları kahverengi, oval ve yumuşaktır.
Gövdesi geniş, yaprakları tüylüdür ve çiçeklerinin hemen altında bulunur.
Çiçekleri genellikle morumsu veya pembe renklidir.
Yapraklar ve çiçekler gövdeye belirli aralıklarla dizilmiş gibidir.
Küçük tohumlarıyla çoğalır ve yoğun bir kokuya sahiptir.

Habitat

Yabani nane, güçlü, nemli ve sulak alanlarda yetişir. Türkiye'de sulak ve nemli bölgelerde yaygın olarak bulunur. Antik çağlardan bu yana Akdeniz Bölgesi'nde tanınan bu bitki, zaman zaman pazarlarda nane yerine satılmaktadır. Anadolu'nun pek çok bölgesinde dere kenarlarında ve sulak çayırlarda kendiliğinden yetişen yabani nane, en çok Akdeniz Bölgesi'nde yaygındır.

Toplanma ve Kurutma

Yabani nane bitkisi, çiçek açmadan önce toplanıp gölgede kurutulur. Kurutma esnasında paslı gibi görünen yapraklar ayıklanmalıdır. Yarpuzun yaprakları uçucu yağ ve pulegon maddesi açısından zengindir.

Tıbbi Kullanım ve Faydaları

Yabani nane, geçmişte soğuk algınlığı ve adet düzensizliklerini gidermek için kullanılmıştır. Günümüzde de çeşitli sağlık faydaları bulunmaktadır:

Kalp ve mide sağlığına faydalıdır ve bu organları kuvvetlendirir.
Akciğerleri temizler ve solunum yollarındaki balgamı sökmeye yardımcı olur.
Güçlü bir kan temizleyicisidir ve kana taze oksijen sağlar.
Hazmı kolaylaştırır ve sindirim sistemini düzenler.
Adet gecikmelerinde hormonlar aracılığıyla düzen sağlar.
Uçucu yağları pire ve sivrisinek gibi canlıları uzaklaştırır, böcek kovucu özelliği vardır.
Mide problemlerini gidermede etkilidir.
Safra kesesi, karaciğer, sarılık, hepatit ve tümörlerle ilgili rahatsızlıkları tedavi eder.
Tohumları kaynatılıp içildiğinde uçuk ve idrar tutukluğuna iyi gelir.
Erkeklik gücünü artırır ve spazmik ağrılara, ruhsal sorunlara iyi gelir.
Histerik saldırılar, bayılma gibi sorunların kontrolünde etkilidir.
Mikrop ve bakterilere karşı zehir etkisi gösterir, enfeksiyonlardan korur.
Anti romatizmal etkisi vardır ve artrit rahatsızlığına tedavi edici bir kombin oluşturur.
Yaralar ve iç organlardaki enfeksiyonları septik hale getirir, mikrop ve bakterileri temizler.
Diş ve diş etleri üzerinde olumlu etkisi vardır. Kasları sıkılaştırır ve deriyi gerginleştirir.
Saç köklerini güçlendirir ve kan damarlarında kanamanın durmasına yardımcı olur.

Kullanımda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Yabani nane kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar bulunmaktadır:

Uçucu yağları fazla olduğu için insan ve hayvanlar için zehirli olabilir.
Gebelik sonlandırıcı etkisi olduğundan, hamilelik döneminde kullanılmamalıdır.
Akciğer, solunum yolları ve karaciğere zarar verebileceğinden aroma terapi olarak kullanımı önerilmemektedir.
Yabani nane çayı beş günden fazla kullanılmamalı ve en fazla üç bardak tüketilmelidir.
Uçucu yağlar çok zehirli olduğundan yutulmamalıdır.
Profesyonel kişiler gözetiminde alınmalıdır.
18 yaş altı ve emziren kişiler yabani nane çayı içmemelidirler.
Çay içildikten sonra mide bulantısı ve baş dönmesi gibi yan etkiler görülebilir.